Các dạng biếng ăn ở trẻ và biện pháp khắc phục hiệu quả nhất
Mẹ có biết rằng, cứ 10 trẻ em Việt Nam thì có khoảng 3-4 trẻ bị biếng ăn? Theo số liệu mới nhất từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia năm 2022, khoảng 30 – 40% trẻ nhỏ tại Việt Nam gặp tình trạng biếng ăn, tình trạng này ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp cho mẹ các dạng biếng ăn ở trẻ và biện pháp khắc phục hiệu quả nhất. Mẹ tham khảo ngay!
1. Các dạng biếng ăn ở trẻ: Biếng ăn sinh lý
Đây là dạng biếng ăn thường gặp ở trẻ nhỏ, thường gặp ở các trai đoạn thay đổi sinh lý ở trẻ như giai đoạn mọc răng, tập đi, tập ăn,… Biếng ăn sinh lý thường là tình trạng tạm thời và có thể tự khỏi. Nguyên nhân chủ yếu do sự thay đổi về nhu cầu dinh dưỡng của trẻ, sự phát triển của hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện hoặc do trẻ bị kích thích quá nhiều.
Biểu hiện:
Trẻ biếng ăn sinh lý
Trẻ biếng ăn sinh lý thường có những biểu hiện đặc trưng như: giảm lượng thức ăn đáng kể, tỏ ra thờ ơ với bữa ăn, chỉ thích một số món nhất định, ngậm thức ăn lâu trong miệng và kéo dài thời gian ăn. Ngoài ra, trẻ cũng có thể thay đổi khẩu vị đột ngột và tăng cân chậm hoặc không tăng cân, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
Nguyên nhân:
Trẻ biếng ăn ở giai đoạn mọc răng
- Sự phát triển của hệ tiêu hóa: Ở một số giai đoạn, hệ tiêu hóa của trẻ có thể chưa hoàn thiện, khiến trẻ cảm thấy no nhanh hoặc khó tiêu.
- Mọc răng: Quá trình mọc răng khiến trẻ khó chịu, đau lợi, từ đó ảnh hưởng đến việc ăn uống.
- Thay đổi môi trường: Khi chuyển nhà, đi nhà trẻ hoặc có thành viên mới trong gia đình, trẻ có thể bị căng thẳng và ảnh hưởng đến việc ăn uống.
- Mẹ quá lo lắng: Khi mẹ quá lo lắng về việc ăn uống của trẻ, thường xuyên ép ăn hoặc so sánh với các bé khác, điều này có thể khiến trẻ càng thêm sợ hãi và chán ăn.
Biện pháp khắc phục:
Chia nhỏ các bữa ăn để cho ăn ngon miệng hơn
Để khắc phục tình trạng biếng ăn sinh lý ở trẻ, cha mẹ nên linh hoạt trong việc cho bé ăn. Thay vì ép trẻ ăn theo một lịch trình cố định, hãy cho bé bú hoặc ăn khi bé đói. Tạo bầu không khí vui vẻ, thoải mái trong bữa ăn cũng rất quan trọng. Việc chia nhỏ các bữa ăn, thay đổi tư thế cho bé khi ăn và kiểm tra lại cách pha sữa hoặc chế biến thức ăn sẽ giúp bé cảm thấy hứng thú hơn với việc ăn uống, từ đó giúp trẻ ăn ngon miệng hơn.
2. Trẻ biếng ăn do tâm lý
Trẻ biếng ăn do tâm lý thường biểu hiện qua các cảm xúc tiêu cực như lo lắng, căng thẳng, sợ hãi hoặc chán nản. Những cảm xúc này có thể liên quan đến các sự kiện trong cuộc sống của trẻ hoặc do môi trường ăn uống không phù hợp. Trẻ biếng ăn do tâm lý thường có xu hướng tránh né bữa ăn, chọn lọc thức ăn và có thể xuất hiện các triệu chứng về đường tiêu hóa. Ngoài ra, trẻ cũng có thể trở nên cáu gắt, khó chịu hoặc trầm cảm.
Biểu hiện:
Trẻ biếng ăn do yếu tố tâm lý
Trẻ chỉ ăn khi có người dỗ dành, không muốn ăn khi ở nơi đông người, hoặc chỉ ăn một số món ăn nhất định. Ngoài ra, chúng ta cũng có thể phân loại các biểu hiện của biếng ăn do tâm lý theo độ tuổi của trẻ:
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Khóc khi bú, ngậm ti mẹ hoặc núm vú giả nhưng không chịu nuốt, bỏ bú giữa chừng.
- Trẻ mẫu giáo: Kén ăn, chỉ thích một số món nhất định, từ chối thử các món mới, nghịch ngợm trong khi ăn.
- Trẻ lớn hơn: Ăn rất ít, bỏ bữa, có những lo lắng thái quá về cân nặng và hình thể (mặc dù điều này thường hiếm gặp ở trẻ nhỏ).
Nguyên nhân:
Trẻ bị ép ăn khiến con lười ăn
- Thay đổi môi trường sống: Việc thay đổi môi trường sống quen thuộc có thể khiến trẻ cảm thấy lo lắng, sợ hãi và mất đi cảm giác an toàn, từ đó ảnh hưởng đến việc ăn uống.
- Đi nhà trẻ: Môi trường mới, những người lạ có thể khiến trẻ cảm thấy bỡ ngỡ và không muốn ăn.
- Thay đổi người chăm sóc: Khi trẻ phải thay đổi người chăm sóc, chúng có thể gặp khó khăn trong việc thích nghi và ảnh hưởng đến thói quen ăn uống.
- Bị ép ăn quá nhiều: Việc ép trẻ ăn hết bát cơm dù chúng đã no có thể khiến trẻ cảm thấy khó chịu, sợ hãi và không muốn ăn.
- Sử dụng thức ăn làm phần thưởng hoặc hình phạt: Việc này khiến trẻ liên kết thức ăn với những cảm xúc tiêu cực và không còn thấy hứng thú với việc ăn uống.
- Sợ hãi khi ăn: Nếu trẻ từng bị sặc thức ăn, chúng có thể sợ hãi và từ chối ăn những loại thức ăn đó hoặc bất kỳ loại thức ăn nào khác.
Biện pháp khắc phục:
Tạo ra một môi trường ăn uống vui vẻ cho trẻ
Để khắc phục tình trạng biếng ăn tâm lý ở trẻ, việc tạo ra một môi trường ăn uống vui vẻ và thoải mái là vô cùng quan trọng. Hãy cùng gia đình ngồi ăn chung, tránh các thiết bị điện tử trong khi ăn và trang trí bàn ăn thật hấp dẫn để kích thích thị giác của bé. Bên cạnh đó, việc chơi các trò chơi liên quan đến thức ăn trước khi ăn cũng là một cách hay để tăng sự hứng thú của bé. Quan trọng hơn hết, hãy tránh ép buộc bé ăn và hãy khen ngợi những nỗ lực của bé để bé cảm thấy tự tin và yêu thích bữa ăn hơn.
Lưu ý:
Cải thiện tình trạng biếng ăn tâm lý ở trẻ là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và nhất quán từ phía cha mẹ. Việc thay đổi thói quen ăn uống của trẻ cần thời gian, vì vậy, cha mẹ cần kiên trì áp dụng các biện pháp đã lựa chọn. Bên cạnh đó, việc hợp tác với nhà trường cũng rất quan trọng, đặc biệt khi trẻ đã đi học. Sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường sẽ giúp tạo ra một môi trường ăn uống lành mạnh và ổn định cho trẻ.
3. Biếng ăn do chế độ ăn
Trẻ biếng ăn do chế độ ăn thường liên quan đến việc thức ăn được chế biến một cách đơn điệu, thiếu sự hấp dẫn về màu sắc và hương vị. Việc lặp lại một món ăn trong thời gian dài khiến trẻ cảm thấy nhàm chán và mất đi hứng thú với việc ăn uống. Ngoài ra, việc không phù hợp khẩu vị của trẻ cũng khiến bé khó lòng thưởng thức bữa ăn.
Biểu hiện:
Trẻ từ chối món ăn
Trẻ biếng ăn do chế độ ăn thường có biểu hiện rõ ràng là chỉ thích một vài món ăn quen thuộc và từ chối thử các món mới. Thực đơn của bé trở nên hạn chế và lặp đi lặp lại, khiến bé nhanh chán và không còn hứng thú với việc ăn uống. Điều này dẫn đến việc trẻ ăn rất ít, thậm chí bỏ bữa, và không cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể. Ngoài ra, trẻ cũng có thể có những biểu hiện khác như ngậm thức ăn trong miệng lâu, chạy trốn khi đến giờ ăn.
Nguyên nhân:
Thực đơn ăn uống đơn điệu khiến trẻ chán ăn
- Thực đơn đơn điệu, ít thay đổi: Khi thực đơn hàng ngày của bé luôn lặp lại những món ăn quen thuộc, bé sẽ nhanh chóng cảm thấy nhàm chán và mất hứng thú với việc ăn uống. Sự thiếu đa dạng về hương vị và hình thức của các món ăn khiến bữa ăn trở nên kém hấp dẫn trong mắt bé. Điều này khiến bé lười ăn và không muốn khám phá những hương vị mới.
- Món ăn không hấp dẫn: Một món ăn hấp dẫn không chỉ ngon miệng mà còn phải đẹp mắt. Khi món ăn thiếu màu sắc, mùi vị nhạt nhẽo hoặc nhiệt độ không phù hợp, sẽ rất khó để thu hút sự chú ý của bé. Điều này khiến bé nhanh chán và không muốn ăn hết phần của mình.
- Chế biến thức ăn không hợp khẩu vị: Mỗi bé có một khẩu vị khác nhau. Việc chế biến món ăn quá nhiều gia vị, quá cứng hoặc quá mềm sẽ không phù hợp với khẩu vị của bé. Kích thước thức ăn cũng cần phù hợp với lứa tuổi và khả năng nhai của bé.
- Cho trẻ ăn quá nhiều đồ ăn vặt: Việc cho trẻ ăn quá nhiều đồ ăn vặt, đặc biệt là trước bữa ăn chính, sẽ khiến bé no căng bụng và mất đi cảm giác thèm ăn. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến việc hấp thu chất dinh dưỡng từ các bữa ăn chính mà còn làm giảm sự ngon miệng của bé đối với những món ăn lành mạnh.
Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác có thể khiến trẻ biếng ăn do chế độ ăn, như việc trẻ bị dị ứng thức ăn: Trẻ có thể bị dị ứng với một số loại thực phẩm, gây ra các triệu chứng như nổi mẩn, ngứa, khó thở khi ăn, khiến trẻ sợ hãi và không muốn ăn.
Cách khắc phục:
Mẹ thay đổi thực đơn thường xuyên giúp trẻ ăn ngon miệng hơn
Để khắc phục tình trạng biếng ăn do chế độ ăn, chúng ta cần làm cho bữa ăn trở nên hấp dẫn và đa dạng hơn. Hãy thay đổi thực đơn thường xuyên, kết hợp nhiều loại thực phẩm, cách chế biến và hình thức trang trí khác nhau. Cho phép trẻ tham gia vào quá trình chuẩn bị bữa ăn sẽ giúp trẻ hứng thú hơn với việc ăn uống. Đồng thời, hạn chế đồ ăn vặt và xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh cũng rất quan trọng.
4. Trẻ biếng ăn do bệnh lý
Biếng ăn bệnh lý thường đi kèm với một loạt các triệu chứng khác, cho thấy cơ thể đang gặp vấn đề. Các triệu chứng này có thể bao gồm sốt, tiêu chảy, ho, vàng da, đau bụng, mệt mỏi, chán ăn và giảm cân. Những biểu hiện này thường là dấu hiệu của các bệnh lý tiềm ẩn như nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng đường tiêu hóa, bệnh gan, bệnh thận hoặc các bệnh mãn tính khác.
Biểu hiện:
Trẻ chậm lớn, sụt cân nhanh
Khi trẻ biếng ăn kéo dài, kết hợp với các triệu chứng như sụt cân nhanh, chậm lớn, quấy khóc và mệt mỏi, đó là dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp vấn đề về sức khỏe. Các triệu chứng này có thể liên quan đến nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các bệnh lý tiêu hóa đến các vấn đề về dinh dưỡng.
Nguyên nhân:
Trẻ bị bệnh khiến con chán ăn
Khi trẻ bị bệnh, cơ thể mệt mỏi khiến trẻ biếng ăn, không muốn ăn. Các bệnh nhiễm trùng như đường hô hấp trên, đường tiêu hóa, các bệnh lý về gan, thận, tim mạch, cũng như tình trạng suy dinh dưỡng hoặc mất cân bằng nội tiết,… gây ra tình trạng biếng ăn ở trẻ.
Cách khắc phục:
Đưa trẻ đi khám bác sĩ để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh
Khắc phục tình trạng biếng ăn bệnh lý ở trẻ đòi hỏi một quá trình điều trị toàn diện. Bước đầu tiên là đưa trẻ đi khám bác sĩ để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh và có phác đồ điều trị phù hợp. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của trẻ, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch hoặc điều chỉnh chế độ ăn. Việc điều trị tận gốc nguyên nhân gây bệnh là yếu tố quyết định đến sự phục hồi sức khỏe của trẻ.
5. Các yếu tố khác ảnh hưởng đến việc ăn uống của trẻ
Trẻ thiếu ngủ khiến con chán ăn
Ngoài những nguyên nhân và cách khắc phục kể trên, giấc ngủ, hoạt động thể chất và môi trường sống có mối quan hệ mật thiết với thói quen ăn uống của trẻ.
- Ngủ đủ giấc giúp trẻ cảm thấy đói và ăn ngon miệng hơn.
- Tập thể dục thường xuyên giúp trẻ tiêu hao năng lượng và tăng cường cảm giác thèm ăn.
- Một môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ ăn uống ngon miệng.
Trẻ biếng ăn lâu ngày có thể dẫn đến tình trạng thiếu chất, ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe của bé và tạo thành vòng lặp khiến bé càng biếng ăn hơn. Do đó, bên cạnh các biện pháp thay đổi chế độ ăn, ba mẹ có thể kết hợp bổ sung vi chất cho con từ các loại siro cho trẻ biếng ăn, vitamin tổng hợp cho bé. Cơ thể đủ chất giúp con hấp thu tốt, hỗ trợ bé ăn uống ngon miệng hơn và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể!
Siro Herokid Gold dùng cho trẻ chậm lớn, còi xương, trẻ cần tăng cường sức đề kháng
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp mẹ hiểu rõ hơn về các dạng biếng ăn ở trẻ và có những biện pháp khắc phục hiệu quả.
